Rehabilitacja medyczna

Definicja z ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej mówi, że „rehabilitacja osób niepełnosprawnych oznacza zespół działań, w szczególności organizacyjnych, leczniczych, psychologicznych, technicznych, szkoleniowych, edukacyjnych i społecznych zmierzających do osiągnięcia, przy aktywnym udziale tych osób, możliwie najwyższego poziomu ich funkcjonowania, jakości życia i integracji społecznej.”

Pod pojęciem rehabilitacji leczniczej (medycznej) rozumie się proces leczenia, który umożliwia przyspieszenie procesu naturalnej regeneracji i zmniejszenia fizycznych i psychicznych następstw choroby. Stały rozwój nowoczesnych technik diagnostycznych, leczniczych, stała kontrola procesu leczniczego, regeneracyjnego pozwala na ograniczenie skutków trwania choroby. Rehabilitacja lecznicza musi stymulować cały proces leczniczy głównie poprzez aktywność ruchową i psychiczną. Rola rehabilitacji psychicznej jest olbrzymia. Musi ona zawierać takie elementy, które doprowadzą do powstania profilaktyki inwalidztwa. Rehabilitacja psychiczna pozwala zachować wiarę przez osobę niepełnosprawną w poprawę sytuacji zdrowotnej, rodzinnej i społecznej. W przypadku trwałej utraty niektórych funkcji organizmu, odpowiednie postępowanie psychologiczne musi doprowadzić do poznania i zaakceptowania swojego „nowego” ciała.

W leczeniu poważnych, zwłaszcza trwałych uszkodzeń morfologicznych lub utraty funkcji organizmu włączane są elementy kompensacyjne i adaptacyjne.
Kompensacją nazywamy proces, który wyzwala naturalne możliwości zastępcze, jakie istnieją w każdym organizmie żywym. Innymi słowy kompensacja to zdolność do całkowitego lub częściowego wyrównania skutków działania czynników szkodliwych. Kompensacja dotyczyć może zaburzeń dynamicznych, statycznych, czynnościowych oraz statyczno-dynamicznych. Często ze zjawiskiem kompensacji wiąże się proces adaptacyjny.
Adaptacją nazywamy umiejętność dostosowania się człowieka do warunków socjalnych, stanu morfologicznego, który trzeba przyjąć za utrwalony. Adaptacja umożliwia więc przystosowanie się do zmniejszonej sprawności ważnych narządów w następstwie choroby lub urazu. Odpowiednio sterowana lub wykorzystana adaptacja umożliwia uzyskanie jak najbardziej optymalnego wyniku końcowego leczenia. Za najważniejsze w procesie adaptacyjnym uważa się uzyskanie samodzielności życiowej tej szeroko rozumianej, a więc zarówno w czynnościach dnia codziennego, jak i czynnościach zawodowych, społecznych i rodzinnych. Adaptacji czyli przystosowaniu podlega sfera duchowa (umysłowa) i organiczna człowieka.
Przedmiotem rehabilitacji jest leczenie dysfunkcji organizmu będących następstwami zmian pourazowych, chorób spowodowanych wadami wrodzonymi, chorobami zapalnymi tkanki łącznej, chorobami ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego, schorzeń narządu ruchu (chorób kości, stawów i mięśni), schorzeń onkologicznych, schorzeń układu oddechowego, schorzeń układu krążenia, chorób narządów zmysłu, a także współdziałanie w leczeniu chorób laryngologicznych, ginekologicznych, w położnictwie i w psychiatrii.
W realizacji procesu rehabilitacji wykorzystuje się szereg specjalistycznych metod i technik. Głównie to zabiegi fizykoterapeutyczne, kinezyterapeutyczne, metody hydro-balneologiczne, uzdrowiskowe oraz metody specjalne stworzone dla leczenia niektórych chorób, z wykorzystaniem indywidualnych technik opracowanych autorsko przez specjalistów fizjoterapii i lekarzy (metody Bobatów, Vojty, McKenzi’ego, PNF, DBC i in). Uzupełnieniem powyższych działań leczniczych jest psychoterapia, terapia logopedyczna i terapia zajęciowa.
Stały rozwój nauk medycznych, potrzeby praktyczne i organizacyjne, powodują, że dla potrzeb rehabilitacji leczniczej powstają ośrodki specjalistyczne zajmujące się rehabilitacją ogólną, rehabilitacją narządu ruchu (wieloprofilową, traumatologiczną, ortopedyczną), rehabilitacją neurologiczną, reumatologiczną, onkologiczną, kardiologiczną i pediatryczną. Powstają też ośrodki rehabilitacji psychiatrycznej, rehabilitacji zawodowej, rehabilitacji dla osób upośledzonych umysłowo, ociemniałych, czy niedosłyszących.